Eynək və göz gimnastikası programları ilə düzəlməyən hallarda, anadangəlmə çəpgözlükdən əziyyət çəkən xəstələr əməliyyata yönləndirilir. Bu müalicə üsulu ilə gözümüzdəki 6 əzələdən bəziləri gücləndirilir, bəziləri zəiflədilir və ya bəzilərinin təsir nöqtələri dəyişdirilir. Çəpgözlükdə daha çox erkən yaşlarda müalicəyə üstünlük verilsə də, yetkin yaşda da müalicə mümkündür.
Əməliyyat əsasən ümumi anesteziya altında aparılır. Əməliyyat bitdikdən sonra göz bağlanır. Əməliyyatdan sonra birinci gün göz açılır və gözə sarğı edilir. Bundan sonra göz bağlanmır və ağrı olmur, əsasən gözdə yüngül batma hiss oluna bilər. Xəstələr əməliyyatdan 6-7 gün sonra gündəlik həyatlarına qayıda bilərlər. Gözdəki qızartı təxminən 3-4 həftə davam edir və göz damcılarının istifadəsi ilə tədricən azalır.
Çəpgözlük bir neçə səbəbdən qaynaqlandığına görə, müalicəsi də xəstədən-xəstəyə fərqlənir.
Çəpgözlüyün bəzi növləri refraktiv qüsurlar sayəsində inkişaf edir və eynəklə müalicə oluna bilir. Eynək istifadə etdikcə gözdəki çəpgözlük də zamanla düzəlir.
Bu müalicə növü xəstənin gözündə tənbəllik olduğu təqdirdə tətbiq olunur. Tənbəl gözün işləməsini təmin etmək üçün sağlam göz müəyyən aralıqlarla bağlanır.
Ortoptik müalicə üsulu hər iki gözə görmə qabiliyyətini və dərinlik qavrayışını təkrar qazandırmaq üçün tətbiq olunan, göz üçün nəzərdə tutulan kompüter dəstəkli məşqlərdən ibarətdir və bir növ fizioterapiya olaraq qəbul olunur. Bu müalicə üsulu çəpgözlüyü müalicə etməklə yanaşı, avtomobil sürərkən, futbol və stolüstü tenis kimi zamana və məsafəyə uyğunlaşmağa ehtiyac duyan idman növləri ilə məşğul olarkən daha rahat olmağımızı təmin edir.
Cərrahi müdaxilə zamanı tətbiq ediləcək metod, çəpgözlüyün növünə və dərəcəsinə görə dəyişir. Bu müalicə üsulu ilə gözümüzdəki 6 əzələdən bəziləri gücləndirilir, bəziləri zəiflədilir və ya bəzilərinin təsir nöqtələri dəyişdirilir. Çəpgözlük əməliyyatı uşaqlarda ümumi anesteziya, böyüklərdə isə lokal və ya ümumi anesteziya ilə edilir.
Botulinum toksini istifadə edən klinik tədqiqatlar onun aşağıdakı vəziyyətlərdə daha təsirli olduğunu göstərmişdir:
- Kiçikdən orta bucaqlı (<40 PD) ezotropiya və ya ekzotropiya təqdim edənlər
- Kəskin başlanğıclı komitant ezotropiya
- Əməliyyatdan sonrakı qalıq və ya ardıcıl çəpgözlük (əməliyyatdan 2-8 həftə sonra və ya daha gec)
- Kəskin paralitik çəpgözlükdə, diplopiyanı aradan qaldırmaq üçün, palsiya sağalana qədər (əsasən altıncı sinir palsiyası, bəzən dördüncü sinir palsiyası)
- Aktiv tiroid göz xəstəliyi (Graves xəstəliyi), iltihablı və ya pre-ftizikal gözlərdə, cərrahiyyə məsləhət görülmədikdə
- Böyük bucaqlı ezotropiya və ya altıncı sinir palsiyasında və ya böyük bucaqlı ekzotropiyada cərrahiyyə üçün əlavə vasitə olaraq
- Ön seqment işemiyası riski olan xəstələrdə əzələ qoruyucu seçim olaraq
Əməliyyat müddəti, müdaxilə olunan əzələlərin sayına görə dəyişir, orta hesabla 1 saat davam edir.
Əməliyyatdan sonra bərpa prosesi
Xəstələr əməliyyatdan 6-7 gün sonra gündəlik həyatlarına qayıda bilərlər. Gözdəki qızartı təxminən 3-4 həftə davam edir və göz damcılarının istifadəsi ilə tədricən azalır.
Hər cərrahi prosedurda olduğu kimi, çəpgözlük əməliyyatında da risk ehtimalı var. Hər bir risk ehtimalı, təcrübəli cərrahlar tərəfindən minimuma endirilir.
Çəpgözlük əməliyyatından sonra yenidən sürüşmə halı
Əməliyyat olunan gözün görmə qabiliyyəti nə qədər yaxşıdırsa, yenidən sürüşmə riski o qədər az olur.