Çəpgözlük Əməliyyatları | Dr. Günel Xalıqverdiyeva

Çəpgözlük əməliyyatları göz əzələlərinə müdaxilələr edərək çəpliyin müalicəsində istifadə edilən cərrahiyyə üsuludur. Çəpliyin dərəcəsinə və istiqamətinə görə əzələləri qısaltmaq və ya fəaliyyətini dayandırmaq kimi müdaxilələr tətbiq edilir. Bu sayədə iki gözün orta nöqtəyə gəlməsi təmin edilir. Adətən tək əməliyyatla effektiv nəticə görülür.  

Çəpgözlük erkən diaqnoz ilə qalıcı müalicə oluna bilən bir xəstəlikdir. İlkin müdaxilə eynək, botoks və ya damcı müalicələri ilə təmin edilərkən, qəti həll üçün cərrahi müdaxilələrdən istifadə edilir.

Niyə Çəpgözlük Əməliyyatı İcra Edilir? 

Çəpgözlük ikiqat görmə, 3 ölçülü görmə itkisi, işığa həssaslıq, baş və göz ağrısı kimi simptomlara səbəb ola bilər. Bu vəziyyət həm gündəlik həyata mənfi təsir edir, həm də göz sağlamlığına zərər verir.

Göz tənbəlliyi baş verərsə, onun inkişafı tam görmə itkisinə səbəb ola bilər.

Bütün bunların qarşısını almaq üçün çəpgözlük əməliyyatı icra edirik.

Çəpgözlük (strabismus) əməliyyatı müxtəlif hallarda icra edilir və bu qərar oftalmoloq tərəfindən xəstənin fərdi vəziyyətinə əsaslanaraq verilir. Aşağıda çəpgözlük əməliyyatının nə zaman icra edildiyini izah edən bəzi əsas səbəblər və şərtlər verilmişdir:

Çəpgözlük Əməliyyatı Hansı Hallarda İcra Edilir?

1. Konservativ müalicələrin yetərsiz olması: Eynəklər, kontakt linzalar, göz məşqləri və ya prizma eynəklər kimi konservativ müalicə üsulları kifayət qədər təsirli deyilsə, əməliyyat zəruri ola bilər.

2. Şiddətli və davamlı çəpgözlük: Bu hallarda cərrahiyyə gözlərin uyğun vəziyyətə gətirilməsi və görmə funksiyasının bərpa edilməsi üçün ən təsirli üsul ola bilər.

3. Çəpliyin irəliləyərək ambliopiyaya (göz tənbəlliyi) səbəb olmasının qarşısını almaq üçün tətbiq edilir.

Çəpgözlük əməliyyatı üçün xüsusi yaş məhdudiyyəti yoxdur. Körpəlikdən başlayaraq bu əməliyyat icra edilə bilər.

Çəpgözlük Əməliyyatından Əvvəl Hansı Hazırlıqlar Görülür?

Əməliyyatın uğurlu və təhlükəsiz olması üçün əməliyyatdan əvvəlki hazırlıq çox vacibdir:

Qan testləri: Pasiyentin ümumi sağlamlıq vəziyyətini qiymətləndirmək üçün əməliyyatdan əvvəl qan testləri aparılır.

Göz müayinəsi: Çəpgözlüyün dərəcəsini və istiqamətini təyin etmək üçün göz müayinəsi aparılır.

Ortoptik müayinə: Göz əzələlərinin koordinasiyasını qiymətləndirmək üçün ortoptik müayinə aparılır.

Eynək və ya linzaların istifadəsi: Refraksiya qüsurları varsa, əməliyyatdan əvvəl eynək və ya linzaların istifadəsi dayandırılır. 

Qidalanma: Mədənin tamamilə boşaldılması üçün əməliyyatdan ən az 6 saat əvvəl tam aclıq periodu vacibdir. Dərman istifadəsi tələb edən ciddi xəstəliyi olan pasiyentlər üçün dərman istifadəsi ilə bağlı qaydalar əməliyyatdan əvvəl müvafiq anestezioloq tərəfindən qiymətləndirilir və tənzimlənir. Bu qaydaya riayət etmək də çox vacibdir.

Çəplik Cərrahiyyəsi Risklidirmi?

Çəplik əməliyyatının anesteziya ilə olunan standart əməliyyat riski var. Heç bir əlavə sağlamlıq riski yaratmır. Təxminən 90% müvəffəqiyyət nisbətinə sahib olduğu üçün rahatlıqla əməliyyat ola bilərsiniz. Əməliyyat nəticəsində görmə itkisi riski 40.000 nəfərdə 1-dir.

Əməliyyatdan Sonra Qayğı və Bərpa

1. Çəpgözlük Əməliyyatından Sonra İlk Günlər

• Ağrı və narahatlıq: Əməliyyatdan sonra gözlərdə az miqdarda ağrı və narahatlıq ola bilər. Həkim ağrıkəsicilər təyin edə bilər.

• Qızartı və şişlik: Gözlərdə qızartı və şişlik əməliyyatdan sonra bir neçə gün ərzində davam edə bilər. Bu normaldır və zamanla keçib gedəcək.

• Göz qapağının düşməsi (ptozis): Müvəqqəti olaraq göz qapağında düşmə müşahidə oluna bilər. Bu adətən bir neçə həftə ərzində düzəlir.

2. Göz Damlaları və Dərmanlar

• Həkim əməliyyatdan sonra göz infeksiyalarının qarşısını almaq və bərpa prosesini sürətləndirmək üçün antibiotik və steroid göz damlaları təyin edə bilər.

• Dərmanlar təyin edildiyi kimi müntəzəm olaraq istifadə edilməlidir.

3. Gözlərin Qorunması

• Gözlərin toxunulması və ovuşdurulması: Əməliyyatdan sonra gözlərin ovuşdurulmaması və ya toxunulmaması vacibdir. Bu, infeksiya riskini azaldır və bərpa prosesini sürətləndirir.

• Günəş işığından qorunma: Gözlər əməliyyatdan sonra işığa həssas ola bilər. Günəş eynəkləri istifadə edərək gözləri güclü işıqdan qorumaq məsləhətdir.

4. Fiziki Aktivliklərdən Çəkinmə

• İlk bir neçə həftə ərzində ağır fiziki fəaliyyətdən, üzməkdən və digər gözə təzyiq yarada biləcək fəaliyyətlərdən çəkinmək lazımdır.

5. Mütəmadi Göz Müayinələri

• Əməliyyatdan sonra mütəmadi olaraq göz həkiminizə baş çəkmək vacibdir. Bu, əməliyyatın nəticələrinin izlənilməsi və hər hansı bir problemin erkən aşkar edilməsi üçün əhəmiyyətlidir.

6. Görmə Qabiliyyətinin Yaxşılaşması

• Əməliyyatdan sonra görmə qabiliyyəti tədricən yaxşılaşacaq. İkiqat görmə və ya bulanıq görmə kimi problemlər zamanla keçə bilər.

• Gözlər bərpa olunduqca görmə funksiyaları da normallaşacaq.